|
|
||
|
Ne
Yapmalı ? Bilgi
toplumuna sağlıklı bir geçiş yapabilmemiz ve dünya milletleri arasında
layık olduğumuz yere ulaşabilmemiz için en kısa zamanda başarmamız
gereken hususlar şöyle sıralanabilir: 1.
Bilimin yeri, önemi ve sınırları hakkında her kesimde zihniyet
değişikliği sağlanmalıdır. Eğitim, bilim ve teknoloji
konusundaki başarı, her şeyden önce, zihniyet değişikliğine bağlıdır.
Bilime, bilim adamına, düşünce hürriyetine ve bilim ile üniversite
alanında serbest rekabet esasına gerekli önem verilmelidir. Günlük
politikanın bilim ve üniversite konusunu etkilememesine özen gösterilmelidir.
2.
İnsan gücümüzün önemli bir kesimine çok sıkı bir bilim eğitimi
ve bilim terbiyesi verilmelidir. İlköğretimden başlamak üzere ortaöğretim
ve üniversite gençliğinin bilim ve teknoloji hedefine, bilgi toplumu
hedefine derin bir aşk ve arzuyla koşması teşvik edilmelidir. Bilim ve
teknoloji alanında Yunus’lar ve Mevlana’lar yetiştirmedikçe bilgi
çağını yakalamanın, ileri ülkeler ile yarışacak güçlü ve
huzurlu bir toplum kurmanın mümkün olamayacağı bilinmelidir. 3.
GSMH’nın en az % 1’i araştırma-geliştirme
faaliyetlerine ayrılmalı, araştırma-geliştirme harcamalarıyla ilgili
bürokratik engeller kaldırılmalı ve çağdaş bir bütçe sistemi
uygulanmalıdır. 4.
Temel bilim ve temel araştırmalara öncelikle önem verilmeli, bilimsiz
teknoloji ithalinin çıkar yol olmadığı fikri her kesimde yer
etmelidir. 5.
Gerek eğitim-öğretim, gerekse bilim üretme, bilim adamı yetiştirme,
ayrıca üretilen bilgiyi uygulamaya aktarabilme bakımından kalite ve
verim sayıdan daha önemlidir. İyi yetişmemiş-verimsiz binlerce başın,
çok iyi yetişmiş ve lokomotif
görevi yapabilecek bir tek başın yerini tutamayacağı iyice
bilinmelidir. 6.
Seçkin-lokomotif bilim adamlarının yönetiminde, üniversitelerin
içinde ve dışında öncü-örnek bilim ve araştırma birimleri, birkaç
birimden oluşan araştırma enstitüleri, hatta büyük merkezlerin yakınında
araştırma üniversiteleri kurulmalıdır. 7.
Özel-vakıf üniversitelerin sayısının artması için özendirici
tedbirler alınmalı, bu üniversitelerin bünyesinde araştırma
merkezlerinin bulunması zorunlu kılınmalıdır. Anayasada gerekli değişiklik
yapılmalı, bazı kısıtlamalar olsa bile, “ Özel
Üniversite “ kurulmasına da imkan verilmelidir. Böylece, özel eğitim
kurumlarının yüksek öğretim sistemi içindeki payı artmış olur.
8.
Standartlara uygun alt yapı ve insan gücü bulunmadan, sırf seçim yatırımı
ve günlük politika gereği olarak bir yerde üniversite açmaya çalışmanın,
o memlekete yapılabilecek en büyük kötülüklerden birisi olduğu
unutulmamalıdır. 9.
Bilim marjinal bir çaba olarak görülmemeli, bugünün biliminin yarının
teknolojisi olduğu bilinmeli; araştırma-geliştirme çalışmalarında
görev alacak kaliteli bilim adamı sayısı belli kritik bir değerin üzerine
çıkarılmalıdır. Ayrıca, bilimde ve
en önemli bilim kurumu olan üniversitelerde hür düşünce,
serbest rekabet, güvenli ortam ve özellikle bilimsel teşebbüsün yurt
dışına açılması sağlanmalıdır. 10.
Milletin yarınları hakkında en az ekonomistler, planlamacılar ve
teknokratlar kadar, bilim adamlarına da söz hakkı veren çağdaş düzenlemeler
yapılmalı ve bu konuda ileri ülkelerdeki uygulamalardan örnek ve ibret
alınmalıdır. 11.
Banka, KİT ve özel teşebbüs gelirlerinden bir bölümünün araştırma-geliştirme
faaliyetleri için ayrılmasını veya belirtilen kurumlarca araştırma
merkezleri kurulmasını sağlayıcı düzenlemeler yapılmalıdır. Ayrıca
sanayi-üniversite işbirliğinin artması için gerekli organizasyon, teşvik
ve destek sağlanmalıdır. 12.
Eğer ileri ülkelerdeki gibi organize olup, fonksiyon yapabilecekse bir “
Bilim ve Teknoloji Bakanlığı “ kurulmalıdır. 13.
Refah, iç ve dış güvenlik, sağlık, kalkınma ve ilerleme hükümetlerin
çözmek için uğraştığı başlıca meselelerdendir. Hükümetler
bilim konusuyla da yakından ilgilenmek zorundadır. Çünkü bilim alanında
yeterli ilerleme olmadan refah sağlanamaz, işsizlik önlenemez ve iç
huzur korunamaz. Hatta bilimdeki ilerleme belli kritik bir değere ulaştırılmadan
gerçek bağımsızlık korunamaz. 14.
Sağlıklı ve ileri bir bilgi toplumuna geçilebilmesi için sosyal
bilimler ile temel bilimler ve teknoloji arasında sağlam köprüler oluşturmalı
ve bilgi toplumunun temelinde milli kültürümüzün bulunmasına özen gösterilmelidir. 15.
Eğitim ve üniversite ile ilgili kanun ve yönetmeliklerde yeni, ileri ve
bilgi toplumuna geçişi sağlayıcı düzenlemeler yapılmalıdır. Ayrıca,
yetkilileri ile yazılı ve sözlü basın, insanımızı bilime, araştırmaya
ve teknolojiye yöneltici icraat, tutum ve davranış içinde bulunmalıdır.
Nihayet, gerek devlet kurum ve kuruluşları gerekse özel sektör ve vakıflar
çağdaş üniversite ve çağdaş bilim hedefini derin bir istek ve
kararla benimsemeli, toplumun geniş bir kesimi aşk ve heyecanla bilim
hedefine yöneltilmelidir. Bu konuda topyekün bir seferberlik başlatılarak
halkımızın en az futbol takımlarıyla ilgilendiği kadar bilim,
teknoloji ve üniversite ile ilgilenir duruma ulaşması sağlanmalıdır. KAYNAKLAR
: 1.
Kennaway, A. Handicaps to British innovation; Nature, 355: 198-200, 1992. 2.
TÜSİAD. Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim,
Bilim ve Teknoloji. İstanbul, 1994. 3.
Muhammed Abdus Salam, Güneyin Gelişmesinde Bilim, Teknoloji ve Bilim Eğitimi
Üzerine Notlar. Çeviren: Orhan Düzgüneş, Kültür Bakanlığı
Yayınları, (100 sayfa),
Ankara,
1990. 4.
Yükseköğretim Kanunu ve Yükseköğretim Personel Kanunu. Yükseköğretim
Kurulu Yayınları,Yayın no: 4, Ankara 1984. 5.
Çağdaş Eğitim Çağdaş Üniversite, Başbakanlık 1992. 6.
Higher Education, Britanica, vol: 18, 1-12, 1988. 7.
Science in Europe, Science, 256: 457-488, 1992. 8.
Science In Brazil, Nature, 342: 355-374, 1989. 9.
Marangoz, C. Son on yılda Türkiye ve diğer bazı ülkelerde çeşitli
konularda yapılmış olan biyolojik araştırmaların
dağılımı, Atatürk Üniv. Fen Fak. Der. Özel Sayı
:123-135, 1982. 10.
Marangoz,C. Fizyolojik Bilimler Alanında Yapılan Araştırmaların Türkiye
ve diğer bazı ülkelerdeki
on Yılı, İstanbul Tıp Fak. 9. Kurultayı, Bildiriler I: 168-179,1987. 11.
Marangoz, C. Fen ve Temel Tıp Bilimlerinin bugünü ve yarını, Ondokuz
Mayıs
Üniv. Fen Dergisi; Ulusal
Matematik Özel Sayısı, 383-389, 1987. 12.
Marangoz,C. Mezuniyet öncesi ve sonrası tıp eğitimi ile ilgili
sorunlar. X. Gevher
Nesibe
Tıp Günleri, Panel, 11-14 Mart, Kayseri, 1992.
13.Türkiyede
Tıp Eğitimi, Cilt I ,II,III, T.B.M.M. Araştırma
Komisyonu, Ankara, 1991.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi
|
||
