Ne Yapmalı?

 

 

 

             Ne Yapmalı?

             Rektör nasıl seçilmeli? Görev ve yetkileri ne olmalı? Kimi rektör olarak atamalı? Üniversite ve Üniversite yönetimi başarılı mı  gibi soruları  sadece rektörlere, YÖK başkanı- na ve YÖK üyelerine sormak yanlıştır.  Çünkü “alakadarlar iyi hakim olamazlar”.

            Üniversitelerdeki seçim ateşi en az bir yıl öncesinden tutuşturulmaktadır. Bu ateş adaylardan çok üniversiteyi, bilimi, öğretim üyelerini ve tüm üniversite çalışanlarını  yakmak- tadır.

            Üniversitedeki seçim ateşi mutlaka  söndürülmelidir. Kurunun yanında yaşı da yakan bu ateşi, ancak akıl ve izan söndürebilir. Üniversitenin bu acil problemini Sayın Cumhur- başkanımız,  Sayın Başbakan, iktidar ve muhalefetteki partiler çözebilir. Akla gelen bir çözüm yolu şudur:

            Üniversiteye rektör seçilecekse, onu üniversitenin gerçek sahibi, yani millet seçmeli- dir. Millet bu seçimi vekilleri aracılığıyla yapabilir. Yasalarda gerekli değişikliklere gidilerek YÖK'ün yönetimi, Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)  gibi oluşturulabilir ve hem YÖK' ün hem de rektörlerin yetkileri kısıtlanmalıdır. İktidar ve muhalefetteki bütün partilerin katkı- larıyla (TBMM'nde temsil edilen her parti seçimlerde aldığı oy oranında YÖK üyesi belirle- melidir. Bu amaçla bir parti kendisine düşen üye sayısının iki katını önerir ve teklif edilenlerin yarısı seçilir), aday gösterilen üstün nitelikli bilim adamları arasından seçilecek,  tam özerk olacak ve bilhassa politik etkilerden tamamen izole edilecek bu kurul, özet olarak RTÜK gibi teşekkül eder. Rektör atamasında, ilan-müracaat- değerlendirme (seçim olma- malı), teklif ve atama basamaklarını bu kurul gerçekleştirir. Böylece seçim ateşi söndürül- müş, üniversitelere canlılık ve huzur kazandırılmış olur. Fransa’da rektörlerin Milli Eğitim Bakanı tarafından atandığı, Almanya’da rektör seçiminin küçük bir grupça gerçekleştirildiği ve mali konularda pek yetkili olmadığı  göz önüne alınırsa,  önerimizin çok daha demokratik bir çözüm yolu olduğu anlaşılır. Teşekkülü bakımından  RTÜK’e benzeyecek yeni YÖK'ün oluşturacağı rektör belirleme kurulu  gerçek bir  mütevelli heyet  gibi çalışır. 

             YÖK'ün yapısında yukarıda özetlenen ve en kısa zamanda yapılması gereken düzenleme, ancak anayasa ve yasalarda gerekli değişiklikten sonra gerçekleşebilir. Bu da uzun zaman gerektiren bir iştir. Kısa sürede şu iki önlem alınabilir: a) 2547 Sayılı Yasa’nın  13. maddesinin a bendi değiştirilerek  aynı kişinin üst üste iki  dönem rektör seçilmesi engel- lenmelidir. Böylece, rektörler bir sonraki seçimle ilgili endişeden ve bu endişeye dayalı yanlı, hissi ve haksız uygulamalara girişmekten kurtarılmış olurlar. b) Sayın Cumhurbaşkanı,  se- çimlerde en yüksek oyu alan adayı rektör atayarak var olan huzursuzluğu kısmen de olsa önleyebilir.

Haziran 2000

Prof. Dr. Cafer MARANGOZ

Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi 
Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
SAMSUN

 

                                 -3-